Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου 2013

Η Εωσφορική Φύση της Πληροφορίας ή η Πληροφοριακή Φύση του Εωσφόρου.

Η Εωσφορική Φύση της Πληροφορίας
ή
Η Πληροφοριακή Φύση του Εωσφόρου.
onesecbeforetheend

Το κείμενο αυτό προτείνει πως κάθε βιβλιοθηκονόμος ή/και επιστήμονας της πληροφορίας δικαιούται επάξια το χαρακτηρισμό του "σατανιστή."

Για την υποστήριξη μιας τέτοιας πρότασης οφείλουν να προσδιοριστούν αρχικά δύο θεμελιώδεις έννοιες: η εντροπία και η πληροφορία. Ο δεύτερος νόμος της Θερμοδυναμικής, γνωστός και ως εντροπία, μας λέει πως το σύμπαν (και κάθε κλειστό σύστημα) ρέπει συνεχώς προς το θερμικό θάνατο, την απόλυτη ομοιομορφία μέσα από την εξισορρόπηση των θερμοκρασιών. Ο,τιδήποτε ξεφεύγει από αυτήν την τάση είναι πληροφοριακό. Ο όρος πληροφορία οφείλει να κατανοηθεί με βάση τη λατινική του σημασία: "in-formatio," η τροπή προς μία μορφή, η διαμόρφωση εν αντιθέσει με την ομοιομορφία. Κατ' αυτήν την έννοια, πληροφοριακές οντότητες μπορούν να θεωρηθούν οι σχηματισμοί γαλαξιών, οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές.  Έτσι εξηγούνται με βάση τη Φυσική οι δύο αυτές έννοιες. Το κείμενο αυτό ερευνά τη φύση της πληροφορίας και γι' αυτό χρησιμοποιεί ως βάση τη φυσική και τη μεταφυσική. Η εκ διαμέτρου αντίθετη "μαθηματική θεωρία" της πληροφορίας δε θα χρησιμοποιηθεί εδώ.

Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα για το πώς επιτυγχάνεται η διαδικασία της πληροφόρησης είναι ο "Δαίμονας του Μάξουελ." Ο φυσικός Μάξουελ περιγράφει τη δυνατότητα αποφυγής της εντροπίας με το ακόλουθο νοητό πείραμα: ένα δοχείο με γρήγορα (θερμά) και αργά (ψυχρά) μόρια, που τείνουν προς την ομοιομορφία λόγω της ανάμιξής τους, χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο χώρισμα υπάρχει ένα πέρασμα όπου ένα ον (ο Δαίμονας) επιλεκτικά αφήνει να περνούν τα μόρια ανάλογα με το είδος τους στη μία ή την άλλη πλευρά. Έτσι, στο τέλος της διαδικασίας, το δοχείο είναι χωρισμένο σε τομείς ψυχρού και θερμού αερίου, παράγοντας πληροφοριακό έργο.

Ο Δαίμονας του Μάξουελ είναι ένα παράδειγμα του ακριβούς ετυμολογικού ορισμού του Διαβόλου: Βάλλεται/βάλλει δια μέσου. Βρίσκεται στο ενδιάμεσο και διαχωρίζει. Ρίχνει μόρια από τη μία μεριά στην άλλη. Ξεχωρίζει τα είδη. Διαμορφώνει το δοχείο, δίνει συγκεκριμένη μορφή στο άμορφο/ομοιόμορφο περιεχόμενο του δοχείου.

Η ιδιότητα αυτή του Διαβόλου βρίσκεται νοηματικά κοντά στο εβραϊκό "σατάν," που σημαίνει τον ενάντιο, αυτόν που εναντιώνεται και εναντιώνει επιρρίπτοντας (δια-βάλλοντας) κατηγορίες ανάμεσα σε οντότητες (Αδάμ και Εύα, Θεός και Άνθρωπος, ψυχρά και θερμά μόρια). Ο χωρισμός σε κατηγορίες και η επίρριψη κατηγοριών βρίσκονται, όπως φαίνεται στη φύση του ανθρώπου, από τις καθημερινές μας λίστες μέχρι την οργάνωση βιβλιοθηκών και τις διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης. Η κατηγορία μετατρέπεται σε κατηγοριοποίηση. Η πράξη μετατρέπεται σε επιστήμη. Η Βιβλιοθηκονομία είναι η επιστήμη του Σατάν.

Ο Εωσφόρος, ένα άλλο όνομα που έχει αποδοθεί στον "πρίγκηπα του σκότους," είναι αυτός που φέρνει την Εώ/Ηώ, την Αυγή. Είναι το Άστρο του Πρωινού, η απαρχή της ημέρας. Είναι ο Lucifer, ο φέρων το φως (lux, που σύμφωνα με κάποιες πηγές συνδέεται και με το "λευκό"). Η ονομασία αυτή βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με τις προαναφερθείσες ονομασίες του Δαίμονα. Ο Εωσφόρος είναι που ανάβει το φως μέσα στο σκοτάδι του δωματίου κάνοντας τις διαφορές να φανούν. Εν αντιθέσει με τη Νύκτα που στο σκοτάδι της οι διαφορές καλύπτονται (λήθη), ο Εωσφόρος τις καταδεικνύει και φέρνει την α-λήθεια. Αποκαλύπτει πού αρχίζουν και πού τελειώνουν (φαινομενικά πάντα) τα πράγματα και έτσι τονίζει και ταυτόχρονα ορίζει τις πληροφοριακές μας προτιμήσεις. Οποιοδήποτε σύστημα ταξινόμησης θα έχανε την αξία του εντός μιας βιβλιοθήκης με πλήρη έλλειψη φωτός. Το φως πληροφορεί. Ο Εωσφόρος φέρει το φως. Ο Εωσφόρος είναι πληροφοριακός.

Καταραμένος από το βιβλικό Θεό, ο Εωσφόρος εξορίζεται από τον Παράδεισο. Καταραμένος από τους Ολύμπιους θεούς, για τον ίδιο πληροφοριακό λόγο, και ο πυρφόρος Προμηθέας γίνεται δεσμώτης, αφότου έφερε το πυρ στους ανθρώπους. Ο Εωσφόρος προσφέρει στον άνθρωπο την πρώτη ταξινόμηση. Η μονάδα γίνεται δυάδα. Η γνώση του καλού και του κακού επιβεβαιώνει τον εαυτό της, μέσα από την κατηγορία του Διαβόλου ως τέτοιου από τους αμαρτήσαντες. Το "κακό" υπάρχει από τη στιγμή του διαχωρισμού του από το "καλό." Το σωκρατικό "δαιμόνιο εναντίωμα," το Δαιμόνιο του Σωκράτη, προστατεύει τον σοφό από τις κακές αποφάσεις. Η ίδια η λέξη "δαίμων" προέρχεται από το ρήμα "δαίω" που σημαίνει διαμοιράζω τα αναλογούντα στον καθένα. Ο Δαίμων είναι το Πνεύμα που οδηγεί στην ανάπτυξη κριτηρίων.

Στο Ζωροαστρισμό φαίνεται να συναντά κανείς την απαρχή του απόλυτου διαχωρισμού μεταξύ κριτηρίων καλού και κακού. Στην πορεία της ιστορίας ο διαχωρισμός αυτός εκτείνεται στα τρία βασικά είδη της διαχωρισμένης σκέψης: Ο μανιχαϊσμός του καλού και του κακού δημιουργεί τον κλάδο της Ηθικής σκέψης που γεννά τη θρησκεία και την πολιτική. Το όμορφο και το άσχημο ανήκουν στην Αισθητική σκέψη. Το σωστό (ως αληθές) και το λάθος (ως ψευδές) επαφίονται στην Επιστημονική σκέψη. Το Δαιμόνιο φαίνεται να έχει διασπαστεί και η Κόλαση διοικείται από μια Τριανδρία.

Επιμένοντας στη χρήση της λέξης "βολή," τα τρία αυτά είδη της σκέψης φέρουν τις ακόλουθες λειτουργίες:

Η Ηθική λειτουργεί παρα-βολικά. Ρίπτει κάτι δίπλα σε κάτι άλλο. Τα ηθικά παραδείγματα για την ιδανική ζωή και οι θρησκευτικές παραβολές προτείνουν μια προβολή της καλής εκδοχής του κόσμου, έστω και δια της ατόπου μέσω μιας "κακής" αφήγησης με διδακτικό επιμύθιο.

Η Αισθητική λειτουργεί συμ-βολικά. Ρίπτει κάτι μαζί με κάτι άλλο. Τα αισθητικά έργα τείνουν να συνδυάζουν ειρμούς, δημιουργώντας συνειρμούς, συμβάλλοντας στη συνήθεια ή την αλλαγή της συνήθειας για το τι είναι όμορφο και άσχημο.

Εάν τα παραπάνω ισχύουν, η Επιστήμη δε μπορεί παρά να λειτουργεί δια-βολικά. Ρίπτεται ενδιάμεσα από τα αντικείμενά της. Αποκαλύπτει, γενόμενη έτσι το γνήσιο ετυμολογικό νόημα της α-λήθειας: η απο-κάλυψη (το Θηρίο). Ταυτόχρονα, είναι το πνεύμα της συνεχούς αλλαγής. Πληροφοριακά δρώσα, αλλάζει συνέχεια μορφές και έτσι εκτός από προμηθεϊκή, φέρει και πρωτεϊκή φύση. Η μεσαιωνική και αναγεννησιακή επιστήμη ήταν επίσης αυτή που κατηγορήθηκε ως έργο του διαβόλου από την Ιερά Εξέταση.

Παρόλα αυτά, ο ιστορικός διαχωρισμός των ειδών της σκέψης μπορεί να θεωρηθεί ως το σύμπτωμα μιας παρερχόμενης κρίσης, τουτέστιν κριτικού διαχωρισμού κριτηρίων. Ίσως ο μόνος αποδεκτός μανιχαϊσμός να είναι αυτός μεταξύ της σταθερότητας και της αστάθειας, της εντροπίας και της πληροφορίας. Ο Δαίμονας, ο Εωσφόρος, ο Διάβολος, ο Σατάν, ο Προμηθέας και ο Πρωτέας δε μπορούν να είναι οι απόλυτοι εκπρόσωποι του "κακού" για τους λόγους που παρατέθηκαν σε αυτό το κείμενο. Αυτό που μπορεί όμως να λεχθεί, είναι πως η "εωσφορικότητα" ή η "διαβολικότητα" μπορούν να αποτελέσουν μέτρα σύγκρισης της αλλαγής και της εξισορρόπησης, της καινοτομίας και της συνήθειας. Όσο πιο τρομακτικό και "σατανικό" είναι κάτι, τόσο πιο καινοτόμο και ασυνήθιστο είναι, δημιουργώντας έτσι νέα κριτήρια. Αυτό εξηγεί πολλά για τη δημιουργία αποδιοπομπαίων τράγων στις σημερινές κοινωνικές - αλλά και προσωπικές - τραγωδίες. 

Η "πληροφοριακή έκρηξη" ή η "πληροφοριακή επανάσταση" αποτελεί ένα φαινόμενο που αναπτύχθηκε έντονα σε διαφορετικές φάσεις τις δεκαετίες 1970, 1980 και 1990, χρονική απαρχή και του πληροφοριακού πανικού. Το κείμενο αυτό θα κλείσει με την παράθεση μιας σατανικής σύμπτωσης: Οι ίδιες δεκαετίες ήταν που έφεραν στο προσκήνιο τον όρο "σατανικός πανικός" (satanic panic), στον οποίο δύο συγγενικές λεκτικές και μυθικές έννοιες τυχαία βρίσκονται ζευγαρωμένες: ο Σατάν και ο Παν.


Το σχέδιο είναι μια ευγενική προσφορά της Όλγας.